In de vorige blog (Evolutietheorie, over intelligentie) beloofde ik terug te komen op de vraag wat er nu precies de oorzaak van is dat dieren met intelligentie het biologisch algoritme vanaf 541 miljoen jaar geleden in een zo veel hogere versnelling hebben gezet.

Het antwoord is dat het biologisch algoritme toen voor het eerst gezelschap heeft gekregen. Dieren met intelligentie introduceerden namelijk het intellectueel algoritme. In de vorige blog liet het zich al even zien en in de kern is het heel eenvoudig. Elk dier met intelligentie, of het nu een zeepier is of een mens, neemt waar, onthoudt de waarneming, combineert die met andere waarnemingen en maakt een selectie uit mogelijke alternatieven. Dit resulteert in een gecoördineerde beweging van het lichaam (of juist het ontbreken ervan op het moment dat een dier ervoor kiest zich even niet te verroeren, zoals een haas die zich bedreigd voelt). Dit hele proces heeft alle kenmerken van een algoritme. Het heeft een vast aantal stappen (waarnemen, onthouden, combineren, selecteren) en het resultaat is altijd hetzelfde (een gecoördineerde beweging).

Leren, een gesloten cyclus

Met dit nieuwe algoritme is iets heel bijzonders aan de hand: het is een gesloten cyclus. Dat komt doordat de gecoördineerde beweging op zijn beurt weer wordt waargenomen door het dier dat die beweging maakte. Ook die waarneming wordt onthouden en gecombineerd en dit leidt weer tot de selectie van een nieuwe gecoördineerde beweging. Zo wordt de cyclus na elke beweging telkens van voren af aan doorlopen en opnieuw gesloten. Dit stelt het dier in staat zijn prestaties steeds weer te verbeteren en vormt zo de biologische basis van het leervermogen van alle dieren met intelligentie, inclusief de mens.

Enkele fundamentele definities

We hebben nu niet alleen een tweede algoritme gevonden dat in de biologie werkzaam is, maar ook een paar heel belangrijke definities. Allereerst hebben we nu intelligentie vanuit een biologisch perspectief gedefinieerd als het vermogen van een individu om met behulp van waarnemingen variabele bewegingen te coördineren. Maar dat is niet het enige, want we krijgen er de definitie van gedrag min of meer gratis bij. Gedrag is dan de onafgebroken stroom variabele gecoördineerde bewegingen die een individu tijdens zijn leven produceert. Simpel eigenlijk, maar in die eenvoud zit hem juist de angel. Misschien wel zo simpel dat het juist daardoor moeilijk is het te zien en te benoemen, zeker voor dieren die zo met hun eigen intelligentie ingenomen zijn als wij. Hoe dan ook is het zeer fundamenteel, niet in de laatste plaats als je de evolutie van onze hoge intelligentie wilt begrijpen. Natuurlijk is hiermee nog lang niet alles gezegd. In 400.000 GENERATIES ga ik er dieper op in.

Drie wisselwerkingen

Snel terug naar de twee algoritmes die sinds 541 miljoen jaar tegelijkertijd werkzaam zijn in de natuur. Dat is zoals al eerder betoogd niet zonder gevolgen gebleven, want de biodiversiteit explodeerde sindsdien. Dat komt omdat de algoritmes niet op zichzelf staan, maar direct vanaf de introductie van het intellectueel algoritme een intensieve wisselwerking met elkaar aangingen. Om te beginnen binnen elk individueel dier met intelligentie. Dat zit zo.

Individuele wisselwerking

Elk individu dat geboren wordt en een succesvol biologisch leven leidt groeit, reproduceert zich en gaat uiteindelijk dood. Dieren met intelligentie die er relatief goed in waren zichzelf in leven te houden en nageslacht voort te brengen gaven zodoende hun genen door. Ze deden dat beter en vaker dan individuen die daarin niet zo goed waren en die bijvoorbeeld voor de reproductie stierven. Zo werden steeds de genen van de meest succesvolle dieren doorgegeven en dat waren heel nadrukkelijk de dieren met de beste waarneming, de beste hersenen en de beste gecoördineerde bewegingen. Zo zorgde deze individuele wisselwerking ervoor dat er steeds selectiedruk was op een goede intelligentie in de biologische zin van het woord.

Interspecifieke wisselwerking

Deze intelligentie dieren hadden vervolgens een volkomen andere invloed op hun omgeving dat soorten zonder intelligentie. Die laatste soorten kenden geen waarneming en geen aangestuurde bewegingen en waren daardoor voor hun voedsel, veiligheid en eventuele voortplanting geheel afhankelijk van toeval. Dieren met intelligentie hadden aanzienlijk meer mogelijkheden. Zij ontwikkelden voorkeuren voor bepaalde voedselsoorten en gingen daar bij uitstek op af, terwijl ze tegelijkertijd andere soorten links lieten liggen. Zo oefenden ze een veel specifiekere en intensere selectiedruk uit op de soorten in hun omgeving. Ook konden ze zich doelgericht in veiligheid brengen voor soorten die het specifiek op hen hadden gemunt. Er was met andere woorden sprake van nieuwe en intense selectiedruk door soorten met intelligentie op alle andere soorten in hun omgeving. Met als gevolg dat nieuwe eigenschappen konden evolueren bij zowel de intelligente (zoals betere waarneming, hogere snelheid en dergelijke) als niet intelligente soorten (zoals bijzonder kleuren waar de intelligente dieren een voorkeur voor hadden). Vandaar ook de naam die ik ervoor gekozen heb, de interspecifieke wisselwerking, de wisselwerking tussen soorten. Daarvan zijn er in principe twee varianten. De eerste is de wisselwerking tussen een soort met en een soort zonder intelligentie, zoals bij een hommel die nectar zoekt op de bloem van zijn voorkeur. Bij de tweede vindt de wisselwerking plaats tussen twee soorten met intelligentie, zoals tussen de cheetah als roofdier en een antilope als zijn prooi.

Intraspecifieke wisselwerking

Dit brengt ons bij de derde en laatste wisselwerking, die tussen individuen bínnen dezelfde soort met intelligentie, die ik de intra-specifieke wisselwerking heb gedoopt. Dit is niet alleen de meest complexe van de drie, het is ook de variant met de grootste en meest verstrekkende invloed op de complexiteit in de biologie geweest. Eentje bovendien die heel erg belangrijk was voor de evolutie van de mens. Want daar was het ons uiteindelijk om te doen, begrijpen hoe onze evolutie heeft kunnen plaatsvinden. Aan deze variant is volgende blog in zijn geheel gewijd. Tot dan!

Reageren

Heb je vragen? Stel ze via het contactformulier op de website. Elke vraag is welkom en je krijgt altijd antwoord. Benieuwd naar andere blogs? Bekijk de blogpagina en lees ze allemaal. 

Bestel 400.000 GENERATIES eenvoudig via de knop hieronder. Voor slechts €17,50 heb je het de volgende dag in huis.

400.000 GENERATIES. Het verhaal van ons allemaal.