Wetenschappers hebben bevestigd wat iedereen al lang weet. Mensen geven heel graag hulp aan elkaar. Dat doen we overal ter wereld en in welke cultuur dan ook. Elke dag, tientallen keren. Micro-hulp, noemen de onderzoekers dat. Het spreekt zo vanzelf dat we er niet eens over nadenken. Mag ik de appelmoes even? Hou jij de baby even vast? Ik breng je wel even. Graag gedaan! Het is heel goed dat wetenschappers dit eens objectief met videobeelden hebben vastgesteld in een onderzoek dat je zelf kunt lezen als je klikt op de volgende link: https://www.nature.com/articles/s41598-023-30580-5

Het nieuws vertelt iets anders

Maar als je het nieuws een beetje volgt dan lijkt eerder het tegenovergestelde waar. De aardige en hulpvaardige medemens is daar een exotisch verschijnsel. Oorlog, strijd, concurrentie, onderdrukking, overheersing, afpersing, moord en aanslagen bepalen het nieuws. Het beeld dat oprijst in het nieuws is dat mensen afschuwelijke beesten zijn die elkaar het liefst afslachten, tekortdoen en bestelen. Dit zegt weinig over wie we zijn maar veel, zo niet alles, over de tijd waarin we nu leven. De mensen van nu zijn ontzettend gericht op competitie. Onze wereld bestaat uit winnaars en verliezers in de wedloop naar roem, geld, macht of de top. Ook de natuur bezien we op die manier. We hebben het niet voor niets altijd over “de overleving van de sterkste” en “de strijd om het bestaan”. Het heersende beeld is dat de natuur bloedrood kleurt in tand en klauw, zoals de Britten dat plegen uit te drukken.

Zou het?

Hoe past hulp aan een ander daar nu in? Word je daar dan alleen maar zwakker van? Dat hangt ervan af. Een eenzame helper tussen heel veel zelfzuchtige anderen wel. De helper geeft weg zonder iets terug te krijgen en verlies is zijn of haar deel. Maar als iedereen elkaar helpt wordt het een ander verhaal. Dan wordt iedereen er beter van. Het geheel wordt meer dan de som der delen. De een kan compenseren voor de zwakte van een ander. Zo sta je samen sterker. Talloze diersoorten hebben dat ontdekt. Een paar voorbeelden. Leeuwen jagen samen en hebben zo meer succes. Een voorname prooi, de gnoe, heeft dat ook ontdekt en daarom leven ze samen in kuddes. Da’s veel veiliger. De voorbeelden zijn legio.

Samenwerken is evolutionair voordelig

Hulp aan elkaar en samenwerken zijn dus goed voor de reproductiekansen. Je bent pas echt sterk als je samenwerkt! Wat moeten we dan met al die strijdende mensen in het nieuws? Opvallend is dat mensen vooral met elkaar lijken te strijden in grotere verbanden. Tussen clubs, bedrijven, landen en volkeren en het gaat er vaak zeer beroerd aan toe. Maar op microniveau, thuis tussen familie, vrienden en bekenden, ligt hulp blijkbaar erg voor de hand. Dat laat het onderzoek mooi zien. Het is een merkwaardige tegenstelling.

Geselecteerd op samenwerken

Wat daar de diepere oorzaken ook van zijn, dat we op microniveau graag naar elkaar omkijken sluit in elk geval prachtig aan op onze evolutionaire geschiedenis. De mens dankt zijn bestaan namelijk aan samenwerking. Dat zit zo. Vrouwen en mannen werden 7 miljoen jaar geleden door bepaalde omstandigheden gedwongen om met elkaar samen te werken in de zorg voor kleine kinderen. Zo ontstonden de eerste gezinnen en die hielden een paar jaar stand. Die gezinnen bleven in groepen bij elkaar. Dat was veiliger en werd mogelijk gemaakt doordat er voldoende voedsel was. Deze combinatie van gezinnen in groepsverband, we noemen dat nu een familiegroep, is altijd cruciaal geweest voor ons voortbestaan. Was dat niet gebeurd, dan waren wij er nu zeker niet geweest. In 400.000 GENERATIES kun je tot in de kleinste details lezen hoe dit zo heeft kunnen evolueren.

Samenwerken is onze grootste kracht

Dit is tot 12 duizend jaar geleden zo gebleven. Het veranderde pas met de opkomst van de landbouw. De kern is dus dat we 7 miljoen jaar selectiedruk achter de rug hebben op zorg voor elkaar, samenwerken en eerlijk delen. Dat heeft diepe sporen nagelaten. Zo diep dat we er zelfs in onze tijd krachtige signalen van terugvinden. Het is misschien wel onze grootste kracht. Juist in deze tijd van strijd over zo ongeveer alles wat je denken kunt is het goed dat wetenschappers ons hierop wijzen.

Reageren

Heb je vragen of opmerkingen? Stel ze via het contactformulier op de website. Elke vraag of opmerking is welkom en je krijgt altijd antwoord. Benieuwd naar andere blogs? Bekijk de blogpagina en lees ze allemaal. 

Bestel 400.000 GENERATIES eenvoudig via de knop hieronder. Voor slechts €17,50 heb je het de volgende dag in huis.

400.000 GENERATIES. Het verhaal van ons allemaal.