Misschien weet u het nog. Het was gewoon een dag midden in november 2022. Op die dag passeerde de omvang van de menselijke wereldbevolking voor het eerst de 8 miljard individuen. Het getal zal nog groter worden, want elke dag komen er ongeveer 227.000 mensen bij, zo rekenen de Verenigde Naties ons voor. Dit zijn de feiten. Maar is 8 miljard veel? Te veel zelfs? Of valt het best wel mee? Misschien kunnen er nog best een paar miljard bij! Wat moeten we hier nu eigenlijk van vinden?

Betekenis

Als we de feiten zonder context bezien, kunnen we er eigenlijk niets van vinden. Kale feiten of data hebben namelijk van zichzelf geen enkele betekenis. Dan mag zo zijn, maar dan reist wel de vraag waarin we die betekenis moeten zoeken? Dat ligt eigenlijk nogal voor de hand. De mens is namelijk geen geïsoleerd verschijnsel. Hoe bijzonder ook, hij is gewoon één van de vele miljoenen biologische soorten die op dit moment bestaan en is net als alle andere soorten uit een andere soort geëvolueerd. Biologie en evolutie leveren de context waarin we onszelf en onze moderne aantallen moeten plaatsen. Hieronder schets ik die context en het is verbijsterend. Hou je vast.

Biomassa

Mensen zijn middelgrote zoogdieren en wegen gemiddeld 70 kg. Dieren met een dergelijk gewicht kunnen in natuurlijke omstandigheden niet in onze huidige aantallen voorkomen. Voor zoveel individuen is er gewoon niet genoeg voedsel. Elk menselijk individu gebruikt gemiddeld 2.250 kilocalorieën voedsel per dag. Een simpel rekensommetje leert ons dat de gehele wereldbevolking dus elke dag 18.000.000.000.000 kcal voedsel consumeert. Elke dag! Dat is zo verschrikkelijk veel dat er voor andere grote dieren niet zo veel meer over kan blijven. Kijken we vervolgens naar de samenstelling van de totale biomassa op de wereld, dan zien we dat dit klopt. Alle mensen op de wereld wegen samen met hun vee 0,16 Gigaton. Dat is 6,2% van de totale dierlijke biomassa. Alle andere wilde zoogdieren en vogels samen blijven steken op slechts 0,009 Gigaton, een aandeel van slechts 0,4%. Er is dus 15 keer zoveel biomassa aan mensen met hun vee op de wereld als alle andere wilde zoogdieren en vogels samen. (Bron: www.biomassafeiten.nl.)

Leefwijze

Niet alleen door onze aantallen leggen mensen een groot beslag op de natuur. Onze leefwijze doet daar nog een flinke schep bovenop. Mensen leven vrijwel overal in verwarmde en gekoelde huizen, eten bereid voedsel, werken in fabrieken en kantoren en verplaatsen zichzelf en alles wat ze nodig hebben per boot, auto, trein en vliegtuig. Om dat allemaal draaiende te houden verbruiken we een waanzinnige hoeveelheid energie. Als we alle energie die daarin gaat zitten uitdrukken in het aantal kilocalorieën dat een gemiddelde mens in de 20^e eeuw per dag gebruikt, dan komen we uit op 245.000 (bron: Scale, door Niall Ferguson). Dat is meer dan 100 keer de energie-inhoud van het voedsel alleen. Dat betekent dat alle 8 miljard mensen dagelijks 1.960.000.000.000.000 kilocalorieën verbranden. Elke dag opnieuw, jaar in jaar uit! Al die energie is voor een deel gebruikt om gebouwen te maken, wegen aan te leggen en een waanzinnige hoeveelheid spullen te maken. En ook dat is niet zonder gevolg gebleven. Op dit moment is het zo dat het totale gewicht aan door mensen gemaakte dingen, zoals beton, asfalt, metaal en plastic, het totale gewicht van de biomassa overstijgt (Bron: https://www.nature.com/articles/s41586-020-3010-5 ). Ik weet niet hoe het u vergaat, maar mij duizelt het nu.

Evolutionair perspectief

Hoe duizelingwekkend ook, toch zijn dit zeer recente verschijnselen. De mens bestaat ongeveer 7 miljoen jaar. Da’s lang. Zo’n 12 duizend jaar geleden, gisteren eigenlijk, waren er op de hele wereld naar schatting niet meer dan 6 miljoen mensen. Stel je dat eens voor! Op alle continenten behalve de Antarctica leefden toen al mensen, maar het waren er minder dan er nu alleen al in de stad Londen wonen (9 miljoen inwoners). Dat handjevol mensen leidde een heel bescheiden leven als nomadische jagers en verzamelaars. Die mensen, zonder vee, vertegenwoordigden toen een biomassa van slechts 420.000.000 kilogram oftewel slechts 0,00042 Gigaton. Dat was een verwaarloosbaar kleine fractie van de totale biomassa die 12 duizend jaar geleden waarschijnlijk tweemaal zo groot was als nu. Al die mensen gebruikten bovendien alleen maar energie om hun voedsel te bereiden en de hut of tent warm te houden in streken waar dat nodig was. Dat was verwaarloosbaar weinig. Het totale dagverbruik van de mensheid kwam daarmee uit op 13.500.000.000 kilocalorieën. Nu verbruiken we als mensheid meer dan 145.185 keer zo veel. Wat een verschil!

Bronpopulatie

Maar we zijn er nog niet. Die populatie van 6 miljoen mensen van 12 duizend jaar geleden was waarschijnlijk het grootste aantal mensen dat tot dan toe ooit op de aarde had rondgelopen. Genetici hebben uitgevogeld dat die mensen afstamden van een relatief kleine populatie die 70 duizend jaar geleden leefde in de gebieden rond de huidige Kalahariwoestijn in Afrika. Hoe klein? Bij benadering niet meer dan 10 duizend mensen. Nauwelijks meer dan een dorp. Uiteraard lees je er in 400.000 GENERATIES alles over.

De olifant in de kamer

Vanuit een biologisch en evolutionair perspectief weten we nu wat we van 8 miljard mensen met hun leefwijze moeten vinden. Het zijn er veel en veel te veel. Dit is hét probleem van onze tijd. Alle andere problemen zoals biodiversiteitsverlies en klimaatverandering verbleken erbij en zijn ervan afgeleid. Het oplossen van onze overbevolking is mogelijk de allergrootste opdracht voor de mens, groter dan welke andere opdracht ook. Daar hangt heel veel van af. Als we niets aan onze aantallen doen lossen we die andere problemen ook niet op.

Reageren

Heb je vragen of opmerkingen? Stel ze via het contactformulier op de website. Elke vraag of opmerking is welkom en je krijgt altijd antwoord. Benieuwd naar andere blogs? Bekijk de blogpagina en lees ze allemaal. 

Bestel 400.000 GENERATIES eenvoudig via de knop hieronder. Voor slechts €17,50 heb je het de volgende dag in huis.

400.000 GENERATIES. Het verhaal van ons allemaal.